Alergia na białko mleka zwierzęcego: skąd czerpać białko w diecie przy alergii na mleko?

Alergia na białko mleka krowiego jest coraz częściej spotykanym problemem. Może pojawić się u człowieka w każdym wieku. Jednak grupą, u której przeważnie występują objawy nadwrażliwości na spożyte pokarmy są dzieci, w tym niemowlęta. Spowodowane jest to niedojrzałością układu pokarmowego i tym samym większą przepuszczalność błony śluzowej jelit. 

Alergia na białko mleka zwierzęcego: przyczyny i objawy 

Wiele produktów może wywoływać reakcje alergiczne, jednak białka mleka krowiego są uznane za jeden z pokarmów, który uczula najczęściej. 

Jak poradzić sobie w sytuacji, kiedy zdiagnozowano u nas lub u naszego dziecka alergię na mleko krowie? Czym je zastąpić? Jakie produkty będą źródłem białka w diecie eliminacyjnej? 

Zacznijmy od tego, czym jest alergia. To niepożądana i nieprawidłowa reakcja naszego organizmu m.in. na spożyty pokarm. Nie występuje ona u osób zdrowych. Odpowiedzialny jest za nią nasz układ odpornościowy, który angażuje w odpowiedź immunologiczną wiele komórek. Reakcje zachodzące w organizmie powodują objawy kliniczne ze strony: 

• układu oddechowego - nieżyt nosa, przewlekły kaszel, astma 

• układu pokarmowego - wymioty, kolka żołądkowa, biegunki 

• skóry - pokrzywki, liszaje, wypryski 

Na wystąpienie alergii na białko mleka krowiego ma wpływ wiele czynników, w tym środowiskowe i genetyczne. 

Według hipotezy higieny wychowywanie dzieci w sterylnym środowisku, bez możliwości zetknięcia się z mikroorganizmami i „wytrenowania” w ten sposób układu odpornościowego, zwiększa ryzyko wystąpienia alergii.  

Bardziej narażone są również dzieci rodziców, u których wykryto alergię. 

Jak postępować, kiedy zdiagnozowano alergię na mleko zwierzęce? 

Zawsze, podstawową metodą w leczeniu tej choroby jest wyeliminowanie czasowe lub stałe produktu, który pacjenta uczula. Ma to na celu wyciszenie reakcji alergicznej i tym samym objawów chorobowych. 

Alergia na białko mleka zwierzęcego u niemowląt 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, by niemowlęta były karmione piersią co najmniej do końca 6 miesiąca życia. W wypadku zdiagnozowanej alergii mama podczas laktacji powinna stosować dietę eliminacyjną, która obejmuje wykluczenie: mleka i jego przetworów, wołowiny, cielęciny, masła i innych potencjalnych alergenów (głównie ryb, czekolady, orzechów). Mleko kobiece zawiera wiele substancji wspomagających dojrzewanie przewodu pokarmowego, dlatego warto nie rezygnować z karmienia piersią od razu. 

• Jeśli jednak karmienie piersią nie jest możliwe, w celu leczenia alergii należy wprowadzić preparaty hipoalergiczne zawierające silnie zhydrolizowaną kazeinę lub białka serwatkowe. 
• Po ukończeniu przez dziecko 6 miesiąca życia należy zacząć rozszerzać dietę przez wprowadzanie pokarmów stałych. 
• Trzeba jednak wykluczyć z diety przynajmniej do 1. roku życia produkty silnie alergizujące: mleko krowie (i innych ssaków), jaja, zboża glutenowe, wołowinę, cielęcinę, cytrusy. 
• W zamian można wprowadzać do diety: mięso z indyka, królika, ewentualnie kurczaka, ryż, kukurydzę, podstawowe warzywa i owoce. 

Podsumowując: źródłem białka w diecie eliminacyjnej u niemowląt i małych dzieci będą: mleko kobiece lub preparaty hipoalergiczne oraz później mięso drobiowe oraz z królika. 

Młodzież i dorośli: dieta w alergii na białko mleka zwierzęcego 

Jeśli alergia wystąpi u młodzieży lub dorosłych, również podstawą leczenia jest dieta eliminacyjna. Objawy (ich rodzaj i nasilenie) mogą ulegać zmianie. Jednak trzeba liczyć się z tym, że w większości takich przypadków nie obserwuje się powtórnego nabycia tolerancji na produkt alergizujący. 

Przy alergii na białka mleka krowiego z diety należy wykluczyć mleko oraz jego przetwory np. sery, jogurty, kefiry. 

Produktami, dostarczającymi białko będą: 

• Mięso - źródło białka pełnowartościowego; najlepiej wybierać drobiowe, chude i nieprzetworzone 

• Ryby - źródło pełnowartościowego białka, bardzo dobrze przyswajalnego; warto wybierać tłuste ryby morskie, które dodatkowo zawierają niezbędne kwasy omega-3 i spożywać je minimum 2 razy w tygodniu w formie pieczonej lub gotowanej 

• nasiona roślin strączkowych i tofu- warto jeść je 1-2 razy w tygodniu; zawierają białko niepełnowartościowe, więc należy łączyć je z produktami pełnoziarnistymi np. kaszami, aby dostarczyć wszystkie niezbędne aminokwasy w jednym posiłku 

• dużo białka zawierają również jaja oraz pełnoziarniste produkty zbożowe 

• mleko krowie można zastąpić napojami roślinnymi. Ilość białka będzie różnić się od rodzaju rośliny użytej do przygotowania produktu. Najlepiej wybierać te wzbogacane w wapń. 

Wprowadzenie diety eliminacyjnej na pierwszy rzut oka może wydawać się kłopotliwe i trudne. Jednak przy odpowiednim przygotowaniu i doborze produktów można zbilansować ją tak, by była ona smaczna i pełnowartościowa.  

Autorka artykułu: Julia Szymańska  

Piśmiennictwo: 

1)    Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D.: Dieteoterapia, PZWL, 2014 

2)    Ciborowska H., rudnicka A.: Dietetyka- żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2016 

3)    Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T.: Immunologia, PWN, 2017 

4)    https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57548,alergia