Alergia na białko mleka krowiego jest coraz częściej spotykanym problemem. Może pojawić się u człowieka w każdym wieku. Jednak grupą, u której przeważnie występują objawy nadwrażliwości na spożyte pokarmy są dzieci, w tym niemowlęta. Spowodowane jest to niedojrzałością układu pokarmowego i tym samym większą przepuszczalność błony śluzowej jelit.
Alergia na białko mleka zwierzęcego: przyczyny i objawy
Wiele produktów może wywoływać reakcje alergiczne, jednak białka mleka krowiego są uznane za jeden z pokarmów, który uczula najczęściej.
Jak poradzić sobie w sytuacji, kiedy zdiagnozowano u nas lub u naszego dziecka alergię na mleko krowie? Czym je zastąpić? Jakie produkty będą źródłem białka w diecie eliminacyjnej?
Zacznijmy od tego, czym jest alergia. To niepożądana i nieprawidłowa reakcja naszego organizmu m.in. na spożyty pokarm. Nie występuje ona u osób zdrowych. Odpowiedzialny jest za nią nasz układ odpornościowy, który angażuje w odpowiedź immunologiczną wiele komórek. Reakcje zachodzące w organizmie powodują objawy kliniczne ze strony:
układu oddechowego - nieżyt nosa, przewlekły kaszel, astma
układu pokarmowego - wymioty, kolka żołądkowa, biegunki
skóry - pokrzywki, liszaje, wypryski
Na wystąpienie alergii na białko mleka krowiego ma wpływ wiele czynników, w tym środowiskowe i genetyczne.
Według hipotezy higieny wychowywanie dzieci w sterylnym środowisku, bez możliwości zetknięcia się z mikroorganizmami i „wytrenowania” w ten sposób układu odpornościowego, zwiększa ryzyko wystąpienia alergii.
Bardziej narażone są również dzieci rodziców, u których wykryto alergię.
Jak postępować, kiedy zdiagnozowano alergię na mleko zwierzęce?
Zawsze, podstawową metodą w leczeniu tej choroby jest wyeliminowanie czasowelub stałe produktu, który pacjenta uczula. Ma to na celu wyciszenie reakcji alergicznej i tym samym objawów chorobowych.
Alergia na białko mleka zwierzęcego u niemowląt
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, by niemowlęta były karmione piersią co najmniej do końca 6 miesiąca życia. W wypadku zdiagnozowanej alergii mama podczas laktacjipowinna stosować dietę eliminacyjną, która obejmuje wykluczenie: mleka i jego przetworów, wołowiny, cielęciny, masła i innych potencjalnych alergenów (głównie ryb, czekolady, orzechów). Mleko kobiece zawiera wiele substancji wspomagających dojrzewanie przewodu pokarmowego, dlatego warto nie rezygnować z karmienia piersią od razu.
- Jeśli jednak karmienie piersią nie jest możliwe, w celu leczenia alergii należy wprowadzić preparaty hipoalergiczne zawierające silnie zhydrolizowaną kazeinę lub białka serwatkowe.
- Po ukończeniu przez dziecko 6 miesiąca życia należy zacząć rozszerzać dietę przez wprowadzanie pokarmów stałych.
- Trzeba jednak wykluczyć z diety przynajmniej do 1. roku życia produkty silnie alergizujące: mleko krowie (i innych ssaków), jaja, zboża glutenowe, wołowinę, cielęcinę, cytrusy.
- W zamian można wprowadzać do diety: mięso z indyka, królika, ewentualnie kurczaka, ryż, kukurydzę, podstawowe warzywa i owoce.
Podsumowując: źródłem białka w diecie eliminacyjnej u niemowląt i małych dzieci będą: mleko kobiece lub preparaty hipoalergiczne oraz później mięso drobiowe oraz z królika.
Młodzież i dorośli: dieta w alergii na białko mleka zwierzęcego
Jeśli alergia wystąpi u młodzieży lub dorosłych, również podstawą leczenia jest dieta eliminacyjna. Objawy (ich rodzaj i nasilenie) mogą ulegać zmianie. Jednak trzeba liczyć się z tym, że w większości takich przypadków nie obserwuje się powtórnego nabycia tolerancji na produkt alergizujący.
Przy alergii na białka mleka krowiego z diety należy wykluczyć mleko oraz jego przetwory np. sery, jogurty, kefiry.
Produktami, dostarczającymi białko będą:
Mięso - źródło białka pełnowartościowego; najlepiej wybierać drobiowe, chude i nieprzetworzone
Ryby - źródło pełnowartościowego białka, bardzo dobrze przyswajalnego; warto wybierać tłuste ryby morskie, które dodatkowo zawierają niezbędne kwasy omega-3 i spożywać je minimum 2 razy w tygodniu w formie pieczonej lub gotowanej
nasiona roślin strączkowych i tofu- warto jeść je 1-2 razy w tygodniu; zawierają białko niepełnowartościowe, więc należy łączyć je z produktami pełnoziarnistymi np. kaszami, aby dostarczyć wszystkie niezbędne aminokwasy w jednym posiłku
dużo białka zawierają również jaja oraz pełnoziarniste produkty zbożowe
mleko krowie można zastąpić napojami roślinnymi. Ilość białka będzie różnić się od rodzaju rośliny użytej do przygotowania produktu. Najlepiej wybierać te wzbogacane w wapń.
Wprowadzenie diety eliminacyjnej na pierwszy rzut oka może wydawać się kłopotliwe i trudne. Jednak przy odpowiednim przygotowaniu i doborze produktów można zbilansować ją tak, by była ona smaczna i pełnowartościowa.
Autorka artykułu: Julia Szymańska
Piśmiennictwo:
1) Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D.: Dieteoterapia, PZWL, 2014
2) Ciborowska H., rudnicka A.: Dietetyka- żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2016
3) Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T.: Immunologia, PWN, 2017
4) https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57548,alergia
