Ćwiczenia ortoptyczne w leczeniu zeza dla dzieci: kiedy i dlaczego

Opublikowany przez: Monika C. 2021-02-17 16:54:02

Autor zdjęcia/źródło: Photo by Hermes Rivera on Unsplash

Ćwiczenia ortoptyczne są nieinwazyjną metodą leczenia wad wzroku. Zleca je lekarz okulista jako jedną z metod korekcyjnych wad wzroku, także w leczeniu zeza dziecięcego.

Ćwiczenia ortoptyczne są jedną z metod leczenia zeza (także krótkowzroczności i niedowidzenia) u dzieci. Odpowiednie ćwiczenia dobiera lekarz okulista, jeśli zdecyduje, że są one wystarczające do prawidłowego ustawienia gałek ocznych, a przeprowadzają je specjaliści ortoptyści.

Po urodzeniu dziecka rodzice powinni sprawdzić wygląd oczu i okolicznych tkanek noworodka - sprawdzić, czy gałki oczne są prawidłowo osadzone w oczodołach, czy nie ma nadmiernej ropnej lub śluzowej wydzieliny …

>>> Czytaj też: Zez u noworodka: przyczyny zezowania i czy kiedy jest konieczne leczenie zeza u dzieci

Ćwiczenia ortoptyczne oczu: na czym polegają?

Wyróżniamy dwa rodzaje ćwiczeń oka pleoptyczne i ortoptyczne. Ćwiczenia pleoptyczne zaleca się dzieciom, gdy okulista stwierdza niewidzenie jednego z oczu. Podstawą jest obturacja, czyli zasłanianie “lepszego” oka – często przez większość dnia, przez wiele miesięcy (o tym zawsze decyduje lekarz okulista, by nie uszkodzić oka zdrowszego) oraz specjalnych ćwiczeń. Gdy okulista stwierdzi, że maluch nie ma już niedowidzenia, ale pozostał zez, zaleca stosowanie ćwiczeń ortoptycznych. Ćwiczenia są szczególnie wskazane w przypadku niedomagania wszystkich trzech stopni widzenia obuocznego, czyli jednoczesnej percepcji, fuzji i streoskopii.

Oczekuje się, że ich regularne wykonywanie doprowadzi do powstania, wzmocnienia lub rozszerzenia widzenia obuocznego, którego najwyższym stopniem jest stereoskopia, czyli widzenie głębi.

Jednoczesna percepcja to pierwszy stopień widzenia obuocznego – dziecko widzi równocześnie obojgiem oczu dwa różne obrazki (zazwyczaj pokazywane na synotoptoforze) - przed każdym okiem inny. By osiągnąć jednoczesną percepcję stosuje się ćwiczenia obiektywne - masaż plamki, kinetyczne pobudzanie obu siatkówek, metodę reorientacji, metodę dwojenia jednoocznego, naprzemienną fiksacje. Następnym krokiem są ćwiczenia subiektywne, w którym dziecko samo poruszając ramionami urządzenia (synoptoforu), uczy się nakładać obrazki do jednoczesnej percepcji.

Ćwiczenia fuzji rozpoczyna się, gdy została uzyskana jednoczesna percepcja w kącie obiektywnym. Ćwiczenie fuzji z największym możliwym zakresem utrwali widzenie obuoczne i zapobiegnie nawrotowi zeza.

Gdy w czasie leczenia zeza zostanie osiągnięta dostateczna ostrość wzroku oka, które zezuje, z jednoczesną percepcją i odpowiednim zakresem fuzji rozpoczyna się ćwiczenia widzenia stereoskopowego, określanego jak wrażenie widzenia trzeciego wymiaru i powstaje widzenie obuoczne, właściwe dla osób, których oczy ustawione są równolegle w płaszczyźnie czołowej.

Im dziecko mniejsze, tym szybciej i lepsze wyniki się osiąga oraz zwiększa się szansa wyleczenia u malucha zeza i wykształcenia widzenia obuocznego, czasami z przywróceniem widzenia streoskopowego. Nieleczony zez u dzieci może być przyczyną wyłączenia oka słabszego (chorego), a to w wieku dorosłym może przysporzyć trudności, np. w zdobyciu prawa jazdy, bycia niezdolnym do wykonywania niektórych zawodów lub podwójnego widzenia.