Jak rozpoznać pierwsze objawy zwyrodnienia stawów rąk?

Choroba może mieć charakter pierwotny – z nieznaną etiologią, lub wtórny – związany z konkretnymi czynnikami. [1] Dlatego rozpoznanie w porę pierwszych symptomów pozwoli Ci na szybkie podjęcie odpowiednich kroków.

Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów? 

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) to przewlekły proces zapalny, który prowadzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, sklerotyzacji podchrzęstnej warstwy kostnej oraz powstawania osteofitów, czyli wyrośli kostnych. ChZS rozwija się stopniowo, często przez wiele lat, nie dając zauważalnych objawów na początku, a jej postęp może prowadzić do poważnych dolegliwości bólowych oraz ograniczenia ruchomości stawów, a w konsekwencji – do kalectwa. Schorzenie może dotyczyć jednego lub wielu stawów, z różnym nasileniem objawów. [1] 

Zwyrodnienia stawów rąk – przyczyny

Przyczyny pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawów są nieznane, ale wiadomo, że często występuje u osób z mutacją genu COL2A1 oraz zaburzeniami kolagenu typu II. W przypadku wtórnej ChZS przyczyny są bardziej zróżnicowane i mogą być związane z nieprawidłowym przenoszeniem sił w obrębie stawu. Do rozwoju choroby mogą przyczyniać się także urazy, zarówno ostre, jak i przewlekłe (np. związane ze sportem). Czynniki ryzyka obejmują także: [1]

• wady wrodzone i rozwojowe, w tym dysplazja stawu biodrowego;

• choroby metaboliczne, np. cukrzyca czy otyłość;

• choroby endokrynologiczne, takie jak nadczynność przytarczyc;

• swoiste i nieswoiste zapalenia stawów;

• dna moczanowa;

• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Zwyrodnienie stawów rąk – rodzaje i objawy charakterystyczne

Choroba zwyrodnieniowa stawów objawia się stopniowym rozwojem dolegliwości bólowych, które początkowo występują tylko podczas wysiłku. Z czasem ból może się nasilać, a nawet pojawiać w spoczynku. Możesz także doświadczać krótkotrwałej sztywności stawów po bezruchu oraz ograniczenia ich ruchomości. W niektórych przypadkach może występować zniekształcenie stawów, tkliwość palpacyjna i obrzęk w okresach zaostrzeń. [2] Możesz zauważyć nadmierne ucieplenie skóry nad zajętym stawem. [1]

Zwyrodnienie stawów rąk może dotyczyć większych stawów, takich jak staw ramienny, ale także małych stawów w obrębie dłoni. Każdy z tych rodzajów charakteryzuje się odmiennym zespołem charakterystycznych objawów, które mogą znacząco wpłynąć na Twoją jakość życia i codzienną aktywność. 

Choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego

Choroba zwyrodnieniowa stawu ramiennego (ChZS ramiennego) występuje najczęściej u osób w wieku 50–60 lat. Charakteryzuje się specyficzną triadą objawów: 

• przykurcz przedniej części torebki stawowej, 

• zanik tylnej części chrząstki stawowej,

• tylne podwichnięcie głowy kości ramiennej. 

Objawy kliniczne obejmują ból barku, który często promieniuje do szyi i kończyny górnej. W tym przypadku możesz doświadczać ograniczenia zakresu ruchów, szczególnie w sytuacji odwodzenia i rotacji zewnętrznej, a także odczuwać trzeszczenie w trakcie wykonywania ruchów. Leczenie zachowawcze jest zbliżone do leczenia innych postaci choroby zwyrodnieniowej stawów. [1]

Choroba zwyrodnieniowa stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka

Choroba zwyrodnieniowa stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka objawia się bólem podczas wykonywania czynności chwytnych. W przypadku tej dolegliwości możesz odczuwać dyskomfort, ograniczający wykonywanie codziennych czynności. Leczenie polega na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz glikokortykosteroidów w postaci iniekcji dostawowych. Rekomendowane są także zabiegi fizykoterapeutyczne oraz unieruchomienie z użyciem szyn usztywniających. Jeśli leczenie zachowawcze nie przyniesie rezultatów, wówczas specjalista może rozważyć interwencję chirurgiczną. [1]

Choroba zwyrodnieniowa międzypaliczkowych stawów rąk

Choroba zwyrodnieniowa międzypaliczkowych stawów rąk występuje w dwóch głównych postaciach: guzkowej i nadżerkowej. Postać guzkowa, będąca najczęstszym rodzajem zwyrodnienia, charakteryzuje się obecnością wyniosłości w okolicy stawów międzypaliczkowych. Objawy bólowe zwykle są średnio nasilone lub wcale nie występują.

Postać nadżerkowa ma cięższy przebieg i objawia się obrzękiem stawów międzypaliczkowych oraz krótkotrwałą sztywnością poranną, która trwa do 30 minut. Może prowadzić do zniekształcenia dłoni oraz upośledzenia jej sprawności, a zmiany te często wymagają leczenia chirurgicznego. [1]

Diagnostyka zmian zwyrodnieniowych

Jeśli rozpoznajesz u siebie objawy choroby zwyrodnieniowej stawów rąk – nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Odpowiednio szybko wdrożone działania profilaktyczne i leczenie mogą przyczynić się do powstrzymania rozwoju tej przypadłości. W celu postawienia diagnozy lekarz przeprowadzi badanie fizykalne oraz RTG stawu. W rozpoznaniu stosuje się również skalę Kellgrena i Lawrence’a, która umożliwia ocenę zaawansowania choroby. Dodatkowe badania, jak tomografia czy rezonans, mogą pomóc w różnicowaniu jej z innymi schorzeniami. [3]

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Podmiot Odpowiedzialny: Bausch Health Poland Sp. z o.o., Artykuł na zlecenie marki Diky.

Źródła

[1] Osiecka, A. i in., Choroba zwyrodnieniowa stawów w praktyce lekarza rodzinnego. In Annales Academiae Medicae Silesiensis (2017, No. 71, pp. 407-417). Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach:  https://bibliotekanauki.pl/articles/1036403.pdf 

[2] Guła Z., Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza), Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-artroza [Dostęp online: 11.02.2025]

[3] Klimiuk, P. A., Kuryliszyn-Moskal, A. (2012). Choroba zwyrodnieniowa stawów. Reumatologia, 50(2), 162-165.