Pierwsze etapy rozwoju społecznego dziecka przypadają na okres wczesnego dzieciństwa. To właśnie wtedy powstają pierwsze relacje społeczne, które wraz z upływem czasu będą się pogłębiać. Jako mama masz ogromny wpływ na to, kim będzie twoje dziecko i w jaki sposób będzie ono funkcjonowało w otaczającym je świecie. To właśnie wy, rodzice jesteście dla swojej pociechy pierwszymi i najważniejszymi modelami zachowań społecznych. Zróbcie wszystko, co w waszej mocy, by społeczny rozwój waszego dziecka przebiegał prawidłowo, a ono samo wyrosło na otwartego, wrażliwego i towarzyskiego człowieka. Oto najważniejsze etapy rozwoju społecznego dziecka – postaraj się, aby żaden z nich nie umknął waszej uwadze.
Mały wielki świat…
Relacje społeczne tworzą się już od pierwszych godzin życia dziecka. Ich wyznacznikiem jest kształtujące się przywiązanie, które ty, jako mama, budujesz z maleństwem przede wszystkim za pomocą bliskości i prostych gestów, takich jak przytulanie. Więź pomiędzy matką a dzieckiem jest jedyna, niepowtarzalna, a przy tym niesamowicie silna. Nie da się jej w żaden sposób zastąpić. To najsilniejszy związek zarówno w twoim życiu, jak i życiu twojej pociechy.
Choć nie potrafi mówić, twoje dziecko komunikuje się z tobą od pierwszych dni życia, musisz tylko nauczyć się go słuchać. Co możesz robić? Przede wszystkim każdego dnia z wielką uwagą obserwuj swoje dziecko. Już od pierwszych dni będzie wysyłać ci jasne komunikaty o tym, jak się czuje, czy wszystkie jego potrzeby są zaspokojone. Jeśli nie, z pewnością zakomunikuje je głośnym płaczem. Obserwując malucha, w krótkim czasie nauczysz się odczytywać wysyłane przez niego komunikaty – kiedy jest głodne, kiedy jest mu niewygodnie, a kiedy po prostu potrzebuje twojej bliskości. Jako mama nie tylko musisz nauczyć się je odczytywać, ale też prawidłowo na nie reagować, zapewniając dziecku poczucie bezpieczeństwa, niezbędne w kształtowaniu przywiązania.
W stronę dojrzałości
Jak już wspomnieliśmy, pierwszym przejawem rozwoju społecznego dzieci jest uczucie przywiązania, kształtujące się w pierwszych dniach życia dziecka. W kolejnych będziesz mogła zaobserwować kolejne etapy jego rozwoju. Jednym z pierwszych jest uśmiech malucha, który pojawia się ok. 4–6 tygodnia życia. Uśmiech na twarzy dziecka jest odpowiedzią na zainteresowanie, które mu okazujesz, kiedy je dotykasz, przytulasz, głaszczesz.
Kolejny ważny etap w rozwoju społecznym dzieci przypada na okres pomiędzy 2 a 3 miesiącem życia. W tym czasie dziecko potrafi już rozpoznać znajome twarze i często uśmiechem odpowiedzieć na ich widok, z kolei ok. 4 miesiąca brak zainteresowania dorosłych powoduje u nich demonstrowanie swojego niezadowolenia.
W 7–8 miesiącu życia większość dzieci zaczyna odczuwać lęk na widok osoby, której nie zna. Może być komunikowany głośnym płaczem malucha, dla którego kontakt z obcą osobą wywołuje strach.
Kolejne reakcje społeczne pojawiają się po ukończeniu przez dziecko pierwszego roku życia. Są nimi nieśmiałość oraz zawstydzenie okazywane w kontaktach z nieznajomymi.
W wieku poniemowlęcym, przypadającym na 1–3 rok życia, dziecko zaczyna być coraz bardziej samodzielne. Twoja relacja z nim musi zapewniającą dziecku potrzebną do działania i dalszego rozwoju swobodę. To czas, w którym w waszych wzajemnych relacjach muszą pojawić się zasady i reguły, egzekwowane ze stanowczością i konsekwencją. Jasno wyznaczone granice pozwolą dziecku lepiej odnaleźć się w relacjach społecznych i relacjach z rówieśnikami. Zadbaj o to, by przez cały czas zapewniać dziecku potrzebne wsparcie i poczucie bezpieczeństwa. Dzięki temu będzie miało szansę wyrosnąć na dojrzałego, otwartego i odpowiedzialnego człowieka (1).
Bibliografia:
- Czuba – Pietrzyk M., Sikorska I. Rozwój emocjonalny i społeczny małego dziecka. Budowanie relacji matka-dziecko. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojspoleczny/69703,rozwoj-emocjonalny-i-spoleczny-malego-dziecka-budowanie-relacji-matka-dziecko. Data dostępu: 14.07.2019 r.
