Potrzeba dominacji i kontroli nad innymi to złożony aspekt rozwoju dziecka, który budzi wiele pytań niespokojnych rodziców. „Moje dziecko rządzi innymi”, „Trzylatek rozkazuje dorosłym”, „Moje dziecko musi wszystko wiedzieć” – rodzice z niepokojem pytają na forach, czy to normalne i co z tym zrobić. Naturalne, że dzieci od najmłodszych lat wykazują skłonność do próby wywierania wpływu na innych, zarówno w swoim otoczeniu rodzinnym, jak i społecznym. Warto zrozumieć, skąd się bierze taka potrzeba i co robić, jeśli przekracza normy społeczne i granice zdrowego rozsądku.
Potrzeba kontroli i dominacji – korzenie biologiczne
Niektóre badania sugerują, że potrzeba dominacji i kontroli u dziecka może mieć korzenie biologiczne i ewolucyjne. Teoria ewolucji wskazuje, że zdolność do zdobywania zasobów i zajmowania pewnej pozycji w hierarchii społecznej była ważna dla przetrwania naszych przodków. Dzieci (ludzie) mają te tendencje uwarunkowane genetycznie, co może wpływać na ich zachowanie, takie jak próby dominacji nad rówieśnikami, a nawet dorosłymi.
Dominacja u dziecka: rozwój psychologiczny
Potrzeba dominacji i kontroli u dzieci może być również związana z ich rozwojem psychologicznym. Na przykład, w okresie przedszkolnym dzieci zaczynają rozwijać swoją tożsamość i zdolność do wyrażania siebie. To czas, kiedy próbują zdobyć kontrolę nad swoim otoczeniem, co jest częścią procesu budowania pewności siebie i rozwoju kompetencji społecznych. W ten sposób maluchy badają środowisko, uczą się na ile mogą sobie pozwolić, a także przekonują się, że one też mogą o czymś decydować.
Dominacja i kontrola u dziecka: Wpływ środowiska i kultury
Środowisko, w jakim dziecko dorasta, ma ogromny wpływ na rozwijającą się potrzebę dominacji i kontroli. Kultura, w której dziecko żyje, może promować różne zachowania i wartości. Dzieci w kulturach,które zachęcają do rywalizacji i zdobywania władzy, mogą wykazywać silniejszą potrzebę dominacji niż dzieci w kulturach, które stawiają na współpracę i równość.
Badacze wskazują także czynnik rodzinny, jako jeden z bardzo istotnych, gdy dziecko staje się nadmiernie kontrolujące i dominujące, zwłaszcza poza domem. Okazuje się bowiem, ze dzieci wychowywane bardzo surowo o sztywno ustalonych i wyśrubowanych graniach mogą stać się nadmiernie kontrolujące i dominujące w warunkach rówieśniczych. W ten sposób kompensują sobie nadmierną uległość w środowisku domowym. Zdarza się, że czasem potrzeba dominacji przeradza się w agresję.
Relacje dziecka z rodzicami również odgrywają istotną rolę w kształtowaniu potrzeby dominacji. Dzieci, które doświadczają wsparcia, zrozumienia i odpowiednich granic w domu, mogą rozwijać zdrową potrzebę kontroli. Jednakże nadmierna kontrola lub brak autonomii wychowawczej mogą prowadzić do problemów w rozwoju tej potrzeby.
Nauka przez doświadczenie
Dzieci uczą się przez doświadczenie, a próby wywierania wpływu na innych są często sposobem na zdobycie wiedzy i umiejętności. W interakcjach z rówieśnikami i dorosłymi dzieci dowiadują się, jak wpływać na innych oraz jak reagować na ich reakcje. To naturalny proces, który pomaga im lepiej rozumieć świat i rozwijać umiejętności społeczne. W ten sposób uczą się granic innych ludzi, a także ich przekraczania.
Potrzeba dominacji i kontroli u dziecka wynika z wielu czynników, w tym biologicznych, psychologicznych, kulturowych i społecznych. To naturalny aspekt rozwoju, który może pomóc dzieciom zdobywać wiedzę, umiejętności społeczne i pewność siebie. Ważne jest, aby rodzice i opiekunowie byli świadomi tych procesów i stwarzali dzieciom odpowiednie warunki do zdrowego rozwoju tej potrzeby, promując równowagę między kontrolą a autonomią.
CZYTAJ TEŻ >> Powrót do szkoły i przedszkola - jak zachęcić dziecko do nauki?
